کنفرانس اهمیت عاشورا در تل آویو

«ماربین» محقق آلمانی می گوید:«از جمله مسائل اجتماعی بسیار مهمی که موجب امیدواری و رستگاری شیعه است،اعتقاد به وجود حجت عصر و انتظار ظهور است».¹

«پتروشفسکی» تاریخ دان و ایران شناس علوم شوروی سابق در این زمینه می نویسد:«چشم به راه مهدی بودن در عقاید مردمی که نهضت های قرن سیزدهم را در ایران به پا داشتند،مقام بلندی داشته است،ولی در قرن چهاردهم میلادی این عقیده راسخ تر و مشهودتر گشت».²

در دسامبر 1984 (1365ش) در دانشکده تاریخ دانشگاه تل آویو با همکاری مؤسسه ی مطالعاتی شیلوهه – که یک مؤسسه غیرانتفاعی و مرتبط با صهیونیسم است – کنفرانسی با حضور سیصد شیعه شناس درجه ی یک جهان برگزار شد و در آن ظرف مدت سه روز سی مقاله ارائه شد و به قول ـ «مارتین کرامر»،یکی از شیعه شناسان جهان که دبیر این کنفرانس بود،هدف اصلی از برپایی این کنفرانس،شناخت مفاهیم محوری در تمدن شیعه ی اثنا عشری و بعد بالطبع شناسایی انقلاب اسلامی سال 1357 در کشور ایران بود.شیعه شناسان برجسته ای در این کنفرانس شرکت داشتند،امثال:«دانیل برومبرگ»،«ماروین زونیس»،«مایکل ام جی فیشر»،«برنارد لوییس» و خود «مارتین کرامر» و دیر شیعه شناسان و شرق شناشان.

مقالاتی که در این کنفرانس ارائه شد،صد در صد تفصیلی،تحقیقی و مبتنی بر پیچیده ترین متن تحقیق و عمیق ترین روش ها در بررسی دین و مکتب و تمدن بود.در سخنرانی مقدماتی این کنفرانس – که آقای «مارتین کرامر» ارائه کرد – هدف اصلی شناسایی مفاهیم محوری در تمدن شیعه به دلیل شناخت انقلاب اسلامی ذکر شد.

در این کنفرانس بعد از تحلیل بسیار،دو مفهوم محوری بحث و بررسی و شناسایی شد.از دید این شیعه شناس،مفهوم محوری اول:آن نگاه سرخی است که شیعیان به صحرای کربلا دارند و قدر مسلّم،خون شیعه در قیام های متعدد،مستقیماً مشروب شده از صحرای کربلا در سال 61 هجری است.

در این کنفرانس مسائلی درباره ی امام حسین(ع) ذکر شد که از آن جمله مقاله ای است به عنوان «تشیّع به روایت امام خمینی».

نویسندگان این مقاله دو نفر به نام های:«ماروین زونیس و دانیل برومبرک» بودند.در بخشی از این دو مقاله آمده است:«تأکید بر شهادت در عقیده ی امام خمینی،نشان می دهد که شهادت نقش مهم و ویژه ای در تشیّع ایفا می کنند.تفکّر سنی به هیچ وجه با مفهوم شهادت بیگانه نیست،اما این مفهوم در این تفکّر دارای مقام محوری نیست،زیرا اسلام سنی از یک شخصیت مذهبی،مانند امام حسین(ع) که در راه عقیده ی خود فدا شده باشد،الهام نمی گیرد.

اما در تشیّع اثنا عشری موضوع شهادت امام حسین(ع) و تا حدّی شهادت سایر ائمه(ع) محوری است.امام حسین(ع) با قربانی کردن جان خود در راه اسلام،تکلیف نسل های بعدی شیعیان را مشخص کرده است.همه ساله در ماه محرّم و در روز عاشورا؛یعنی سالروز شهادت امام حسین(ع) با برگزاری مراسم پرشور و شرح وقایع جان گداز کربلا خاطره ی شهادت او گرامی داشته می شود.این موضوع به آیین های تشیّع مضمونی فوق العاده و احساسی می بخشد».

در میزگرد دیگری که افرادی چون:«میشل فوکو،کلر بریر،پیر بلانشه» - که از روزنامه نگاران برجسته ی فرانسوی بودند – حضور داشتند،درباره ی قیام امام حسین(ع) و نقش آن در تمدن شیعی مطالبی بسیار ظریف بیان شد؛از آن جمله «کلر بریر» گفت:«در ایران تظاهرات،به معنای واقعی آن است و بهتر است از واژه ی شاهد استفاده کنیم.در ایران مردم از حسین حرف می زنند،باری این حسین کیست؟...».³

دومین محور؛نگاه سبزی است که شیعیان اثناعشری به آن توجه دارند؛یعنی امام زمان،حضرت مهدی موعود(عج)،امامی زنده و ناظر به اعمال و رفتار شیعیان،کمک کار و حافظ آنان در سطح کل.

می دانیم که هر قیام و نهضت ضد استبدادی هر قدر در اصول و مبانی خود راسخ تر باشد،دشمنانش بیشتر و دشمنی آنها شدیدتر خواهد بود،لذا چه بسا به جهت سست شدن در عقیده به زانو درآمده و از مواضع اصولی عقب نشینی کنند.امّا در جامعه شیعی این مشکل حل شدنی است،زیرا جامعه ی شیعی با آن تمدن و نگاه سبزشان امیدوار به ظهورند و این اعتقاد از جهت روانشناسی اثر عمیقی در روحیه ی شیعیان می گذارد.⁴

پی نوشت ها
1- ماربین،سیاست اسلام،مذهب شیعه،ص 49.
2- پتروشفسکی،نهضت سربداران خراسان،ترجمه کریم کشاورز،به نقل از دکترین مهدویت،ص 23.
3- حسن بُلخاری،تهاجم یا تفاوت فرهنگی،به نقل از دکترین مهدویت،ص 25.
4- رضوانی،علی اصغر،دکترین مهدویت تنها راه نجات بشر،صص 23 – 26.
منبع : هنارس – یاران موعود آخرالزمان – محمّد لک علی آبادی.